İSLAM HUKUKUNA GÖRE TEDAVİ OLMA BAĞLAMINDA TIBBİ ESTETİĞİN ÖLÇÜSÜ

Özet

Bu çalışmanın amacı tedavi olma bağlamında tıbbi estetiğin ölçüsünü ve sınırlarını İslam
dininin temel nasları çerçevesinde ve İslâm hukukunun genel prensipleri doğrultusunda
ortaya koymaktır. Tıp biliminin eski çağlardan beri hem tedavi hem de sanat boyutuyla
insanların hayatında fonksiyonel olduğu bilinmektedir. Ancak Müslümanların bu bilimin
imkânlarından yararlanırken dini açıdan bunlardan hangi ölçüde yararlanabilecekleri
sorunsalı da daima gündemde olmuştur. İslam, din olarak müntesiplerine iki dünya
saadetini temin etmek için birtakım ilke ve kurallar vazetmiştir. Bu ilke ve kurallar
çerçevesinde hayatını sürdüren Müslümanlar sosyal, iktisadî ve tıp alanıyla ilgili klasik
fıkıh döneminde var olmayan birçok problemle karşı karşıya kalmıştır. İslam dini bu
problemlere fıkıh usûlü perspektifinden çözümler sunarak bazı ilkeler ortaya koymuştur.
Özellikle modern tıp teknolojisi ve yeni tedavi yöntemleri genel olarak din, özel olarak
da fıkıh bakımından birtakım problemleri içinde barındırmaktadır. Haram maddelerle
tedavi, vücut üzerinde gerçekleştirilen tıbbî müdahaleler, organ, doku ve kan nakli, estetik
ameliyat, cinsiyet değişimi, doğumla ilgili yapay /sûni döllenme, kürtaj, doğum kontrolü,
genetiğe müdahale, ötenazi gibi birçok problem İslam hukukunu ilgilendiren konulardır.
İslam hukuku bu problemlere fetvâ/çözüm üretirken bir taraftan şer’î hüküm diğer
taraftan da maslahat-mefsedet, zâruret/kolaylık, umûmü’l-belvâ ve ihtiyacı esas alan bir
metot takip etmiştir. Modernist, yeni selefici, gelenekselci ve akademik yaklaşımlar
gönümüzde modern tıpla ilgili problemleri değerlendirmektedirler. Çalışmamızda nitel
yöntemin metin analizi usulüyle temel dinî naslar şemsiyesi altında aslî ve fer’î delilleri
ölçü alarak ve ilk dönem İslam tarihinde meydana gelen tarihsel vakıaları da sosyal
değişim ve akıl ölçeğinde analiz ederek, tıp sahasında yaşanan bu yeni gelişmelerin İslam
hukuku açısından ne denli meşru olduklarını değerlendirdik. Böylelikle fıkhî açıdan bu
yeni meselelere çözüm ararken ahlâkî ve hukukî olarak ne gibi prensiplere riayet edilmesi
gerektiği hususlarını ve tedavi olma bağlamında tıbbi estetiğin ölçüsünün ne olması
gerektiğini ortaya koyduk. Ayrıca tıbba dair fetva verirken İslam hukukunun takip ettiği
temel prensipleri de irdeledik.